Szukaj na blogu

Weekend w Czechach? – poznaj przydatne zwroty i wskazówki

Masz w planach zwiedzanie malowniczej Pragi? Zapoznaj się z podstawowymi czeskimi zwrotami i wyrażeniami, dzięki którym język naszych sąsiadów nie będzie miał przed Tobą tajemnic.

W samym sercu Europy znajduje się Republika Czeska, kraj który zachwyca mnóstwem zabytków oraz bogatą historią. Wydawałoby się, że znając język polski bez problemu dogadamy się z tamtejszymi mieszkańcami. W rzeczywistości wygląda to trochę inaczej. Pomimo podobieństw i bliskości obu języków, w czeskim czeka na Polaków wiele podstępnych słówek.

Poniżej przedstawiamy:

• 10 zasad, których znajomość ułatwi podróż i pobyt w Czechach
• 10 podstawowych zwrotów w języku czeskim
• alfabet czeski oraz wymowę poszczególnych liter
• zasady wymowy języka czeskiego
• podstawowe wyrażenia w języku czeskim

10 zasad, których znajomość ułatwi życie w Czechach

1. Czesi to bardzo przyjazny naród, ale znajomość choć kilku zdań w ich języku na pewno sprawi dobre wrażenie. Z uwagi na duże podobieństwo polskiego i czeskiego warto poznać podstawy, żeby móc komunikować się na podstawowym poziomie.

2. Ze względu na pułapki językowe nieraz można znaleźć się w zabawnej lub kłopotliwej sytuacji. Przy korzystaniu z czeskiej toalety napis Páni oznacza: Panowie. Panie powinny kierować się do drzwi z tabliczką Dámy.

3. Czechy to kraj rannych ptaszków. Zakupy w sklepie spożywczym jak i w drogerii czy księgarni zrobimy już o 8:00 rano. Warto jednak wiedzieć, że zwłaszcza w mniejszych miejscowościach punkty usługowe zamykane są nawet o 17:00.

4. Czeskie piwo jest świętością, musi być zimne i nie wolno go z niczym mieszać! Prośba o podanie grzanego piwa albo piwa z sokiem zostanie uznana za duży nietakt.

5. Czesi chętnie spotykają się ze znajomymi i przyjaciółmi na mieście. Wolą płacić sami za siebie, a jeśli ktoś im stawia, starają się zrewanżować następnym razem.

6. Mieszkańcy Czech są bardzo uprzejmi ale jednocześnie zdystansowani w stosunku do nowopoznanych osób. Dość długo trwa, zanim przejdą z kimś na „ty” (nawet w przypadku osób w podobnym wieku).

7. Czesi jedzą obiad około południa. W godzinach od 11:30 do 15:00 w restauracjach i hospodach można skorzystać z atrakcyjnej cenowo oferty (polední menu). Warto wiedzieć, że z powodu godzinnej przerwy obiadowej (polední přestávka) niektóre instytucje i urzędy są w tym czasie nieczynne.

8. Kuchnia czeska to prawdziwe bogactwo smaków, szczególnie dla wielbicieli tradycyjnych potraw. Na talerzach królują różne gatunki mięsa, mączne dodatki i zawiesiste sosy. Surowe warzywa i lekkie sałatki nie goszczą na stołach zbyt często.

9. Czechy to nie tylko kraj piwa, ale też dobrego wina. Główne regiony winiarskie to Valtice, Znojmo, Mikulov, Velké Pavlovice, Litoměříce i Mělník.

10. Czesi to naród wielbicieli psów. Na blisko jedenaście milionów mieszkańców Republiki przypadają dwa miliony szczekających czworonogów.


10 podstawowych zwrotów w języku czeskim - używaj ich, a poczujesz się (prawie) jak Czech

ahoj

ahoj

cześć (tak witają się i żegnają znajomi niezależnie od wieku)

dobrý den

dobri: den

dzień dobry (uniwersalny sposób, żeby powitać znajomych i nieznajomych)

jak se máte?

jak se ma:te jak się masz? (w języku czeskim nie zawsze trzeba używać słów pán i paní, żeby być uprzejmym w stosunku do osób, z którymi nie jesteśmy na „ty”)

hezký den

heski: den

miłego dnia (miłego dnia możemy życzyć wszystkim)

všechno v pořádku

fszechno w porża:tku
wszystko w porządku (może służyć zarówno jako odpowiedź, jak i pytanie, wystarczy zmienić intonację)
není problém neni: proble:m

nie ma problemu

samozřejmě
samozrżejmnie

oczywiście

pardon pardon

przepraszam (kiedy potrzebujemy przejść w tłumie)

promiňte

promińte

przepraszam (żeby zwrócić na siebie uwagę i móc zadać pytanie. Przyda się także wtedy, kiedy sprawimy komuś przykrość)

děkuju

diekuju

dziękuję


Alfabet czeski oraz wymowa poszczególnych liter

Język czeski należy do grupy języków zachodniosłowiańskich. Można w nim dostrzec pokrewieństwo z językiem polskim, dlatego po zapoznaniu się z ogólnymi regułami, można podjąć próbę komunikowania się w nim. Warto wiedzieć, że język czeski zaliczany jest do języków fleksyjnych czyli pewne wyrazy podlegają odmianie przez przypadki, rodzaje, liczby albo osoby, co dla Polaków nie jest obce.

W języki czeskim wykorzystywany jest alfabet łaciński, w którym dodatkowo znalazły się znaki diakrytyczne oraz dwuznak. W przypadku wymowy warto mieć świadomość, że akcent zawsze pada na pierwszą sylabę.

Samogłoski

Samogłoski a, e, i, o, u są wymawiane tak samo jak w języku polskim, dzielą się natomiast na długie i krótkie.
Samogłoski i, í zmiękczają wyłącznie następujące po nich spółgłoski t, d, n, dlatego połączenia ci, si, zi wymawiane są twardo jak citroen, sinus czy Zanzibar.

Spółgłoski

W języku czeskim jest 25 spółgłosek: b, c, č, d, ď, f, g, h, ch, j, k, l, m, n, ň, p, r, ř, s, š, t, ť, v, z, ž. Czeskie ř – przypomina polskie rz. H i ch to różne dźwięki. Nieprawidłowa wymowa może prowadzić do zmiany znaczenia: chodím (chodzę), hodím (rzucę).

Podstawy komunikacji - wyrażenia w języku czeskim, które musisz znać

nie

ne

ne

dziękuję (bardzo)

děkuju (mockrát)

diekuju (mockra:t)

dzień dobry

dobrý den dobri: den

cześć

ahoj / čau / nazdar

ahoj / czał / nazdar

do widzenia

na shledanou
na schledanoł
dobry wieczór
dobrý večer

dobri: weczer

dobranoc
dobrou noc

dobroł noc

przepraszam (w znaczeniu proszę
wybaczyć / wybacz lub żeby przyciągnąć czyjąś uwagę)
promiňte / promiň

przepraszam (kiedy potrzebujemy przejść w tłumie)

przepraszam (np. za spóźnienie)

omlouvám se

omlołwa:m se

przepraszam (przechodząc w tłumie)

pardon

pardon

nie ma za co

není zač / za málo

neni: zacz / za ma:lo

nic nie szkodzi

nic se nestalo

nic se nestalo

bardzo mi przykro

je mi líto

je mi li:to

szkoda

to je škoda

to je szkoda

dobrze

dobře

dobrże

Czesi nie są zbyt wylewni, więc podanie ręki na powitanie podczas pierwszego spotkania w zupełności wystarczy. Pocałunek w policzek czy w oba policzki jest znakiem większej zażyłości.

Zdania, które będziesz najczęściej słyszeć w trakcie pobytu w Czechach:

Mluvíte česky?
mluwi:te czeski?

Czy mówi pan / pani po czesku?

Mluvím anglicky jenom trochu.
mluwi:m anglicki jenom trochu

Mówię tylko trochę po angielsku.

Bohužel nemluvím polsky.
bohużel nemluwi:m polski

Niestety nie mówię po polsku.


Słowa i zdania w języku czeskim, które przydadzą się niejeden raz

Co to jest?

Co to je?

co to je?

Jak to się nazywa?

Jak se tomu říká?

jak se tomurżi:ka:?

Chciałbym / Chciałabym … .

Chtěl / Chtěla bych … . chtiel / chtiela bich …

Czy macie … ?

Máte … ?

ma:te … ?

Nazywam się … .

Jmenuju se … .
menuju se …
Jestem z Polski. Jsem z Polska.

sem s polska

Podoba mi się.

Líbí se mi.

li:bi: se mi

Wezmę to. Vezmu si to.

wezmu s•i to

Poproszę o rachunek.

Účet, prosím.

u:czet, pros•i:m

Chciałbym / Chciałabym zapłacić.

Chtěl bych / Chtěla bych zaplatit.

chtiel bich / chtiela bich zaplatit

Propozycja przejścia na „ty” powinna wyjść od osoby starszej lub od kobiety. Wystarczy spytać: Můžeme si tykat? W Czechach to kobieta powinna jako pierwsza wyciągać rękę do mężczyzny, osoba starsza do młodszej, osoba o wyższym statusie do osoby niżej postawionej w hierarchii. W kręgu znajomych i przyjaciół mężczyzna nie ma obowiązku witania się z kobietami w pierwszej kolejności.

Trudności w porozumiewaniu się - zdania po czesku, które będziesz najczęściej wypowiadać

Nie mówię (zbyt dobrze) po czesku.

Nemluvím (moc dobře) česky.
nemluwi:m (moc dobrże) czeski

Mówię bardzo słabo po czesku.

Mluvím česky jenom trochu.
mluwi:m czeski jenom trochu

Mówi pan / pani po angielsku?

Mluvíte anglicky?
mluwi:te anglicki?

Rozumiem, ale mówię słabo.

Rozumím, ale mluvím špatně.
rozumi:m, ale mluwi:m szpatnie

Czy może pan / pani mówić wolniej?

Můžete mluvit pomaleji?
mu:żete mluwit pomaleji?
Proszę mówić wolniej. Mluvte pomalu, prosím.
mlufte pomalu, pros•i:m
Może pan / pani powtórzyć?
Můžete to zopakovat?
mu:żete to zopakowat?
Słucham? Prosím?
pros•i:m?

Jak to się pisze?

Jak se to píše?
jak se to pi:sze?

Może mi to pan / pani napisać?

Můžete mi to napsat?
mu:żete mi to napsat?

Co znaczy … ?

Co znamená … ?
co znamena: … ?

Rozumiem.

Rozumím.
rozumi:m

Nie rozumiem.

Nerozumím.
nerozumi:m

Rozumie pan / pani?

Rozumíte?
rozumi:te?

Mogę to przeliterować.

Můžu to přehláskovat.
mu:żu to prżehla:skowat

Czesi mają świadomość tego, że ich język może być trudny dla obcokrajowców, dlatego doceniają wysiłek włożony w próbę rozmawiania z nimi po czesku. Warto korzystać ze słów, które znamy – zyskamy dzięki temu sympatię rozmówcy.

Komentarze (0)

Brak komentarzy w tym momencie.

Nowy komentarz

Loading...